این روزها صفحه اینستاگرام به بهانه یادگاری‌هایی از سفر اربعین حال و هوای جاده نجف-کربلا گرفته است! عکس نوشت‌هایی از گوشه اندکی از آنچه در سفر اربعین از دیدگانمان گذشت:
من که شاگرد دینی‌ات باشم
عاشق هم نشینی‌ات باشم
می‌دهی تو اجازه‌ام آقا
زائر اربعینی‌ات باشد
سال گذشته بود که در جلسه خدام هیات میثاق با شهدا که قبل از شروع ماه محرم برگزار شد، محمد مهدی سیار صحبت‌های کوتاهی را درباره هنر و هیات داشت. پس از گذشت چندماه برای انتشار ویژه نامه محرم «حیات عاشورایی» یادم به صحبت‌های او آمد و قرار مصاحبه‌ای با او گذاشتم.
به طور کلی هنر در نگاه اسلامی چگونه است؟
در تمدن اسلامی هنر مثل علم، مثل همه ابعاد دیگر زندگی انسان، بخشی از آیین به حساب می‌آمده است. یعنی در تمدن‌های سنتی هیچ بخشی از زندگی مستقل از آیین که امروزه چیزی مانند سکولار خوانده می‌شود وجود نداشته است.
هنر در تمدن اسلامی هم از ابتدا اینگونه بوده و هنری زمینه رشد بالا و تثبیت، زمینه تکامل و گسترش و فراگیر شدن بین مردم را پیدا می‌کرده که به نوعی با زندگی مردم گره خورده باشد. در واقع مثل هوا کل زندگی انسان‌ها را فرا می‌گرفته است. این نحوه نگاه به هنر چیزی است که در اسلام تاکید و به همین شکل در تمدن اسلامی بوده است.
در دو جا به لحاظ مکانی می‌توان گفت که در ایران هنر ظاهر می‌شده و ظهور کامل پیدا می‌کرده است. یکی در مسجد و یکی هم در حسینیه که در واقع ذیل مسجد تعریف می‌شود. هنر مردمی مانند زمان اوایل انقلاب اسلامی خودمان در مسجد و حسینیه‌ها ظهور می‌کرده است.
هفته گذشته آقا حمید درویشی در مطلب به عنوان رویکرد جدید هیات میثاق به معرفی ابوذر بیوکافی و هیات ثارالله رشت پرداخت. سید رضا نریمانی امشب مهمان هیات میثاق با شهدا دانشگاه ما است. هر چند تا کنون تنها چندبار از مداحی او در اصفهان استفاده کرده‌ام اما این سید دوست داشتنی صدای ساده و صادقش بر دل می‌نشیند.
چند موردی که به عنوان شاحصه‌های مداحی و کار سید رضا نریمانی می‌توان گفت:
مداحی با مضامین انقلابی و سیاسی روز
ولایت مداری و توجه به مسائل روز سیاسی یکی از شاخصه‌هایی است که باید امروزه در هیات‌ها به آن توجه ویژه‌ای داشت. این مضامین سیاسی و انقلابی را می‌توان در مداحی‌های او به روشنی دید.
( + یکی از مداحی‌های سیدرضا نریمانی)
برگزاری منظم هیات هفتگی
مداحی جوان پسند اما با سبک مناسب
سید رضا نریمانی به نظر می‌رسد نسبت به سبک هم بی تفاوت نباشد و مخاطب جوان را در نظر می‌گیرد، اما این مورد به گونه‌ای نیست که شاهد سبک‌های نامناسب در مداحی او باشیم.
توجه به تشیکلات و مجموعه های تربیتی و فرهنگی
هیات باید به عنوان یکی از مهمترین برنامه‌ها در دل مجموعه های فرهنگی قرار داشته باشد. مجموعه‌های فرهنگی همچون «عاشورائیان اصفهان» از مجموعه‌های فرهنگی موفق اصفهان است که سید رضا نریمانی نیز از مداحان هیات هفتگی این مجموعه فرهنگی است.
با آرزوی سلامتی و موفقیت بیشتر تمام مداحان حسینی در ترویج صحیح فرهنگ و پیام عاشورا...
مداحی سید رضا نریمانی در هیات میثاق با شهدا
به نام آنکه رخصت سخن گفتن به بندگان خود عطا فرمود.
منزل هشتادم حیات نیز به پایان رسید؛ هشتاد منزلی که در بیست و چند سال از فعالیت نشریات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام گذرانده شده است و خیلی‌ها برای آن زحمت کشیده‌اند. حال ما هستیم و یک امانت به نام «حیات» که امید داریم حیات بخش باشد!
«حیات» سعی دارد در فضایی ساده و صمیمی‌اسیر بازی‌های رسانه‌ای و مخاطب فریب نشده و حرف‌های خود را ساده و صریح بزند! حیات نمی‌خواهد با دوری از فضای سیاسی و بیان حقایق، همه پسند باشد(!) اما سعی دارد سیاست زده عمل نکند، آن چیزی که رهبری معظم نیز آفت فضای دانشگاهی می‌دانند.
امسال سرویس‌های مختلفی به «حیات» بازگشته‌اند، تحریریه‌هایی که در چهار حوزه اصلی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اندیشه‌ای به ارائه مطالب و تحلیل‌های خود می‌پردازند. «دانشگاه اسلامی» تجربه‌ای تازه برای «حیات» و سرویسی است که وجه تمایز دانشجویی بودن نشریه ما است. در این شماره گذری کوتاه بر رشته حقوق داشتیم، ان شاءالله در شماره‌های آینده سایر رشته‌های دانشگاهی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. ما در «دانشگاه اسلامی» منتظر حرف‌های دانشگاهی شما هستیم. اخبار، گزارش برنامه‌ها، مسائل دانشجویی و ... دانشگاه و رشته خودتان را برایمان ارسال نمایید.
«حیات» فرصتی است برای رسیدن به چند هدف دانشجویی که هرکدام برای ما اهمیت فراوان دارد. فضایی برای بیان اندیشه‌های انقلابی دانشجویان در مسائل گوناگون، فرصتی برای آموزش در حوزه روزنامه‌نگاری و نویسندگی، جایگاهی برای جمع شدن و تمرین نوشتن حرف‌های انقلاب و تجربه‌ای از یک کار تشکیلاتی.
اگر بخواهیم چرایی برخی از اهداف گفته شده را بیان کنیم باید به یک مساله اشاره کرد و آن عدم توانایی لازم و استمرار و تلاش جبهه انقلاب در عرصه روزنامه نگاری برای تبیین و گسترش مفاهیم انقلاب اسلامی در مسائل گوناگون است. بر ما است تا با کمک یکدیگر به فراگیری و کسب توانایی‌های فنی و محتوایی برای فعالیت در این حوزه تلاش کنیم، قرارگاه نشریات «حیات» آمادگی دارد تا با هم سنگری‌های خود در عرصه روزنامه نگاری و... همکاری کند.
«حیات» انتظار دارد که با نظرات و پیشنهادات شما حیاتی بهتر داشته و با کمک شما گسترش بیشتر در بین جامعه مخاطبان پیدا کند. کار سختی است برای یک نشریه دانشجویی که در سطح کشور مخاطب داشته باشد، هنوز در بسیاری ار شهرها، نمایندگی فعال فروش نداریم. شبکه توزیع محصولات فرهنگی انقلاب اسلامی، جز با همراهی و مساعدت یکایک شما شکل نمی‌گیرد. اگر حیات بخواهد بیشر تاثیرگذار باشد باید به دست مخاطبان بیشتر برسد.
امید داریم تک تک شما که «حیات» را می‌خوانید و ورق می‌زنید، به دیگران نیز حیات دهید! برای این که بتوانیم به دیگران حیات دهیم باید در ابتدا خود حیاتی انقلابی داشته باشیم، یعنی کمی از این بی خیالی‌ها و بی دردی‌هایی که به آن مبتلا شده‌ایم فاصله بگیریم.
چیزی به محرم نمانده و فرصتی است تا با توسل بر سرچشمه حیات، عاشواریی زندگی کردن را یاد بگیریم و با نوشیدن محبت و معرفت حضرت سید الشهدا علیه‌السلام بتوانیم حیات بخش باشیم؛ ان‌شاءالله.
علی سلیمانی
سردبیر
a.soleymany@gmail.com
حالا باید بگویم:
بی غل و غش می‌پسندند!
نکته‌هایی برای هیاتی‌ها در مصاحبه کوتاه با حضرت آیت الله جاودان
پیش‌نوشت: آیت الله جاودان برای بسیاری از پایتخت نشینان استاد اخلاقی شناخته شده هستند. در یکی از شب‌ها، آیت الله مهمان هیات میثاق با شهدا است و فرصتی دست می‌دهد تا پای صحبت‌های ایشان نشسته و مصاحبه‌ای کوتاه داشته باشیم.
حاج آقا جاودان به عنوان اولین سوال، نکته‌ای که خود شما همیشه نسبت به هیات‌ها و عزاداری برای حضرت امام حسین علیه‌السلام تاکید داشته‌اید چیست؟
اصل عزاداری برای امام حسین علیه‌السلام، جلسه برای امام حسین علیه‌السلام، همه چیزهای مربوط به اما حسین علیه‌السلام همه برای این است که آدم به هدایت برسد، همه این مسائل برای هدایت است چون امام حسین کربلا رفته است برای هدایت، شهید شده است برای هدایت، زن و بچه او اسیر شده است برای هدایت.
هر چیز از امام حسین علیه‌السلام به بعد هم نگاه کنید؛ مانند زیارت امام حسین، سینه زنی و سیاه پوشی برای امام حسین، همه آن ابعاد مختلفی است از جریان هدایت که امام حسین علیه‌السلام در راس هدایت بوده و اینها جلوه‌های کوچکی از هدایت هستند. بنابراین جلسه عزاداری ما، جلسه‌ای برای هدایت می‌شود.
سینه زنی درون آن هدایت هست فقط شما باید درست آن را انجام دهید، روضه خوانی درون آن هدایت هست، شما لازم نیست در آن هدایت بگذاری فقط درست انجام بده! در همه اینها هدایت وجود دارد به شرطی که به درستی انجام شود.
منظور از این که کارشان را درست انجام بدهند چیست؟
ببینید این است که من اگر می‌خواهم روضه بخوانم روضه صحیح بخوانم، یعنی وقتی می‌خواهم سینه بزنم این گونه است که نمی‌خواهم سینه‌زنی‌ام را نشان دهم، بلکه فقط می‌خواهم سینه بزنم. این که کار را درست انجام دهند به نیت مربوط می‌شود، به چگونگی رفتار مربوط می‌شود.
معمولا برایمان در صحبت‌هایتان از حاج آقا حق شناس می‌گفتید؛ ایشان در ماه محرم به چه امری تاکید می‌کردند؟
ایشان دهه محرم را خیلی جدی تعطیل می‌کردند و همان‌گونه که سایر بزرگان نیز همین‌گونه بودند می‌کوشیدند که کل کارها برای امام حسین علیه‌السلام باشد.
یعنی همه مسائل را جهت دهی به سمت امام حسین علیه‌السلام می‌کردند؟
همه چیز شکل و رنگی از امام حسین علیه‌السلام بگیرد و به امام حسین علیه‌السلام مربوط باشد، این نکته اول.
نکته دوم که خیلی جدی و به یک ارتباط معنوی هم متصل می‌کردند، می‌فرمودند دهه محرمی بود که گفتم روضه می‌خوانم، جلسات را شرکت می‌کنم و درسم را هم می‌خوانم که در خوابی یا چیزی مثل خواب حضرت زینب سلام الله علیها را دیدند که فرمودند: نه! درس را تعطیل کن و این دهه برای امام حسین علیه‌السلام است. بعد از آن ایشان دقیقا این مورد را عملی می‌کردند.
خدا را شکر در کشور هیات‌های فراوانی در ماه محرم به عزاداری می‌پردازند و همچنین هیات‌های هفتگی نیز به راه است. اما به نظر شما مواردی که شاید مورد غفلت قرار گرقته باشد و هیاتی‌ها باید بدانند چیست؟
کار اگر خالص شد؛ بی غل و غش می‌پسندند. هرچه کار بی غل و غش باشد، خلوص بیشتر می‌شود.
غل و غش کمتر باشد؛ یعنی من کمتر در جریان باشم، من کار را می‌کنم اما به نام شما باشد، من پول خرج می‌کنم ولی به نام شما می‌شود، یعنی هیج کس نداند، هیچ کس!
اگر این خلوص برقرار شد این جریان هدایت آن‌جا
با تاثیرات عمیق‌تر و وسیع‌تری عمل خواهد کرد. اگر غل و غش داخل آن باشد پرتو هدایت
کمتر خواهد بود.
آنچه در دهه محرم باید گفته شود نکات اساسی است برای آنان که در طول سال نمی‌آیند، بنابراین باید برای آنان مسائلی را گفت که در طول یک سال به کار بیاید. اگر این طور نبود و همه در طول سال حضور داشتند توصیه می‌کردیم که در دهه محرم همه‌اش به روضه خوانی و گریه کردن برای امام حسین علیه‌السلام و این چیزها بگذرانید.
بنابراین باید در دهه محرم حرف‌هایی را گفت که به کار یک سال بیاید ولو اینکه برای اصحاب اصلی جلسه حرف‌های تکراری باشد که در طول سال به آن پرداخته شده است.
مطلب دیگر این است که هیات‌های هفتگی در طول سال برای تقویت معارف برگزار شود. یعنی این کار تقویت معارف به بهانه عزاداری است، هرچند که خود عزاداری نیز وجود دارد. اسم و نام و پرچمش عزاداری برای امام حسین علیه‌السلام است اما در ذیل آن صدتا کار می‌توانیم انجام دهیم. به فرض مثال برای کارهای خیر پول جمع می‌کنیم...
بنابراین مساله تعلیم و تبیین معارف لازم است. این مجموعه‌ای است که در طول سال می‌کوشیم که انجام دهیم، ولی عزاداری هم هست.
گریه کردن و عزاداری را تعلیم ببینند، تربیت بشوند. بچه‌های هیاتی و غیر هیاتی تفاوت داشته باشند. تفاوت در این نیست که جیغ و فریاد بزند، کس دیگری هم می‌تواند این فریاد را بزند اما این نیست؛ بچه هیاتی که به هیات می‌آید می‌آموزد عزاداری را، می‌آموزد گریه کردن را، می‌آموزد ادب زیارت و ادب حضور در مجالس حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام را.
ان‌شاءالله سعی دارم به بهانه سرگروهی مباحثه اندیشه شهید مطهری، مطالب و محتواهایی را که مناسب و متناسب با سرفصل‌های مورد مطالعه است در این وبنوشت قرار دهم.
در موضوع "جاذبه و دافعه علی علیه‌السلام" یکی از بحث‌های مورد اشاره استاد موضوع محبت است. در همین راستا سلسله جلساتی استاد پناهیان داشته که به موضوع محبت به عنوان گوهر مرکزی دین با عنوان "امام دل" پرداخته است. در ادامه می‌توانید از طریق پیوندهای زیر فایل‌های صوتی این جلسات را دریافت کنید:
دریاقت قایل جلسه اول
دریافت فایل جلسه دوم
در روایتی در کتاب الخصال شیخ صدوق از حضرت امام صادق علیه السلام آمده است:
»لَیلَةُ القَدرِ هِیَ أوَّلُ السَّنَةِ، وهِیَ آخِرُها»شب قدر، آغاز سال و پایان آن است
عیدتان مبارک!
در بین ما این سنت است که روزهای اول سال را تبریک می گوییم، و این روزها شاید بهتر بتوان تبریک گفت چون به گفته مولایمان « کُلُّ یَوْمٍ لَا یُعْصَى اللَّهُ فِیهِ فَهُوَ عِیدٌ»، و شاید این عید پس از بهترین شب سال جلوه دیگری داشته باشد!
متن پیش رو مطلبی است که به مناسبت روز قلم در تارنمای «حیات» منتشر شده است:
بسم الله الرحمن الرحیم. ن. والقلم و ما یسطرون
چهاردهم تیرماه به نام روز قلم یاد می‌شود و این روز می‌تواند بهانه‌ای باشد برای سخن گفتن از قلم. سخن گفتن از وظیفه‌ای که امروز از آن می‌گوییم و قلمی که به عنوان سلاح می‌دانیم، همان‌گونه که حضرت روح الله برایمان سخن می‌گوید:
« قلم خودش یکى از اسلحههاست؛ این قلم باید دست اشخاص صالح، و دست افاضل باشد. اشخاصى که قلم در دست‌شان است متوجه باشند که قلم آنها، زبان آنها، درحضور خداست. همت بگمارید که قلم و بیان خویش را براى تعالى اسلام و کشور و ملت خود به کار گیرید» (1356/10/19)
حال اهالی قلم، هر کدام به مقتضای خود در حوزه‌های مختلف قلم می‌زند و نشریات نیز به عنوان صفحه‌ای از این لوح باید جایگاه خود را بشناسد، به سوالات پاسخ دهد و جوابگوی انتظارات باشد. اگر نشریه‌ای ادعای دفاع از گفتمان انقلاب دارد باید پاسخگوی این سوال باشد که به چه میزان به انتظارات امام خمینی(ره) پاسخ گفته است:
« نشریه بسیار خوب است و در صورتی که محتوای آن محتوای آموزنده باشد و دست اندرکاران آن متعهد باشند ، این نشریه راس همه امور می شود. انسان اگر انصاف داشته باشد ، باید به خاطر مردمی که قلم‌ها را برای اینها آزاد گذاشته‌اند، از قلم و قدمش استفاده کند و دیانت هم اقتضای همین را می کند. ما باید نشریاتمان مفید باشد و اخلاق جامعه را اصلاح کنیم.» (صحیفه امام / جلد14/ص:249)
«حیات» سعی دارد تا به دور از فریب رسانه‌ای و دروغ‌های ژورنالیستی، حرف دانشجوی دهه چهارم انقلاب را بنویسد و این سخن روح الله را همیشه به یاد بسپارد:
«باز می گویم توجه داشته باشید که همه ما در محضر خدا هستیم ، اینجا محضر خداست . آنوقت که قلم در دست می‌گیرید و می خواهید بنویسید بدانید که فکر شما ، زبان شما ، قلب شما ، قلم شما همه در محضر خدست.» ( صحیفه امام، ج13، ص: 461)
«حیات» وظیفه خود می‌داند تا سخن حضرت روح الله را آویزه گوش خود قرار داده و از همه اهالی قلم و دغدغه مندان انقلاب اسلامی دعوت می‌نماید تا «حیات» را تا رسیدن به نقطه مطلوب که پاسخگوی معمار این گفتمان ناب باشد همراهی کنند.
